Jako inżynier mechanik, zaraz po dyplomie, rozpocząłem moją zawodową karierę w dziale konserwacji zakładu petrochemicznego. Jednym z wielu zadań, jakie musieliśmy wykonywać było sprawdzanie stanu przetworników ciśnienia zamontowanych w naszych liniach produkcyjnych, wykonywaliśmy listę punktów wymagających interwencji (tzn. przetworników, które przestawały działać) a następnie wypełnialiśmy formularz zamówienia przesyłany do zespołu zakupów, by uzyskać części zamienne.
Jednym z najbardziej niejasnych elementów tego procesu był odczyt “Ex Marking” na tabliczce przetwornika – zwykle zapis ten wyglądał tak: Po zapoznaniu się z literaturą i zapytaniu jednego z bardziej doświadczonych inżynierów w zakładzie, byłem w stanie lepiej zrozumieć ten kod, ale wtedy miałem wówczas problem: niektóre przetworniki w zakładzie miały ochronę typu oznaczoną jako Ex-ia (samoistnie bezpieczne) a inne oznaczenie Ex-d (ognioszczelne)… dlaczego? I jakie są główne różnice między tymi dwoma typami? W niniejszym krótkim wpisie – i w kilku następnych – spróbuję wyjaśnić różnice pomiędzy tymi dwoma typami przetworników, jak również niektóre kwestie, jakie powinni Państwo uwzględniać podczas stosowania ich w swoim zakładzie.
Co i gdzie należy stosować?
Jedną z podstawowych różnic pomiędzy przetwornikami “Ex-d” i “Ex-ia” jest ich przydatność do użytku w różnych strefach. Zagrożone lokalizacje klasyfikowane są (zgodnie z ATEX 94/9/EC) według 3 różnych stref zastosowania, zależnie od występowania niebezpiecznej atmosfery w klasyfikowanych obszarach.
- Strefa 0/20: Atmosfera wybuchowa występuje ciągle, przez długi okres, lub często.
- Strefa 1/21: Atmosfera wybuchowa może występować okazjonalnie podczas normalnej pracy.
- Strefa 2/22: Pojawienie się atmosfery wybuchowej podczas normalnej pracy nie jest prawdopodobne, a gdy wystąpi utrzymuje się tylko przez krótki okres.
W oparciu o powyższą klasyfikację stworzoną przez projektanta zakładu, określone obszary są klasyfikowane jako Strefa 0, niektóre jako Strefa 1 i tak dalej … Przetworniki ciśnienia z typem ochrony “Ex-ia” (zgodnie z EN 60079-11) można określić jako sprzęt “Kategorii 1G/1D”, który powinien być montowany w obszarze sklasyfikowanym jako „Strefa 0, 1 lub 2 (G) i/lub 20,21 lub 22 (D)”, gdyż jest to sprzęt o „bardzo wysokim” stopniu ochrony. Przetworniki ciśnienia z typem ochrony “Ex-d” (zgodnie z EN 60079-1) można określić jako sprzęt “Kategorii 2G”, który powinien być montowany w obszarze sklasyfikowanym jako” Strefa 1 lub 2 (G)” lecz nie wyższa (czyli nie Strefa 0), gdyż jest to sprzęt tylko o „wysokim” stopniu ochrony.